MARIA HAKI’AK BIBI HAMUTUK ATUS IDA (100)




            Maria Freitas Moreira nuudar komunidade ne’’ebé mak haki’ak bibi iha munisipiu Baucau Postu Administrativu Laga Suku Tequinomata bibi ne’ebé mak nia haki’ak hamutuk atus ida(100).
Maria hateten katak’ bibi ne’ebé mak ha’u haki’ak hamutuk atus ida (100), ha’u nia moris hanesan agrikultór mak atu haki’ak animál  hodi bele sustenta ha’u nia moris no mós bele fa’an no ba halo lia.
Tanba  ne’e bibi ne’ebé mak ha’u nia moris hanesan agrikultór sempre hak’iak animál hodi bele sustenta ha’u nia ekonomia uma laran nune’e mós atu bele selu labarik sira nia eskola. Liu husi hak’iak bibi hirak ne’e mak bele sustenta ami nia ekonomia no ha’u bele fa’an hodi hola labarik sira nia kadernu no farda eskola nian.
Relasiona ho ida ne’e mak nia hatutan “bibi ne’ebé mak ha’u haki’ak ne’e la’os ha’u nian de’it maibé familia balun nia mós iha hotu, tanba sira nia bibi ne’ebé mak fó mai ha’u atu hein,tanba ne’e mak bibi ne’ebé ha’u hein ne’e hamutuk atus ida (100)’’.
Aleinde ne’e mós bibi ne’ebé mak ha’u iha bainhira atu ba fa’an ka ema mai hola iha kualkér tempu de’it no nia presu ma sei la hanesan. Bainhira ema mai hola iha ne’e entaun nia folin tuir ida ne’e nune’e mós ha’u  mak lori ba merkadu entaun nia tuir folin bazar nian.
 Tanba ne’e bibi hirak ha’u hein ne’e mak sai hanesan ha’u nia liman ain atu bele uza hodi fa’an ka iha lia ruma ha’u bele uza animal hira ne’e. Tanba iha lia ruma ne’ebé mak kona mai ha’u sempre uza animál liu-liu bibi.
Aleinde ne’e mak ha’u fa’an atu hola sasan uma laran nia ka atu hola labarik sira nia sasan eskola nian haree ba ninia isin, se ha’u ba fa’an iha merkadu mak nia folin $ 50.00 to’o 60.00 dollar amerikanu. No ema mai hola iha ne’e de’it mak nia folin $ 40.00 to’o 50.00 dollar amerikanu.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

HAKI ‘ AK MANU IHA MUNISIPIU MANATUTU

Image
Cebastiõ Carceres hanesan komunidade ida ne’ebé mak haki’ak animál hanesan manu iha munisipiu Manatutu Postu Administrativu Laklo suku Laku-mesak aldeia Fatu-konan. Tuir cebatião hateten” animál hira ne’ebé mak ha’u haki’ak mak  manu. Liu husi haki’ak manu  ne’e mak bele fa’an hodi sustenta ekonomia uma laran no selu labarik sira nia eskola.” Aleinde ne’e mós Cebastião hatutan tan katak, manu ne’ebé ha’u haki’ak ne’e bainhira bainaka mai vizita ha’u nia uma no ha’u kaer nia oan   ida hodi halo modo tau iha meza leten atu haan. Iha loron sábadu atu ba merkadu sasan ne’ebé mak ha’u kori ba fa’an ne’e mak manu ,nia folin depende ba nia nia isisn,isisn di’ak folin tuir ida ne’e no isisn la duun di’ak folin mós tuir ida ne’e. Tanba haree ba ita nia moris mak hanesan ne’e ona,moris mak haki’ak manu atu nune’e fa’an hodi sosa foos atu haan no mós labarik sira nia eskola. Iha dadeersaan   ha’u lori manu sai husi uma tuku lima tuku haat ...
Read more

HAKI’AK FAHI IHA MUNISIPIU MANATUTU

Image
Mauloi Carceres nuudar komunidade ida ne’ebé mak hak’iak fahi iha Munisipiu Manatutu Postu administrativu Laklo suku Laklo. Mauloi hateten” atu haki’ak fahi ne’e atu hadi’a ita nia moris no ita hatene katak ita nia vida husi kultura bainhira atu sau batar karik kaer fahi oan ida atu halo tuir no halo ita nia uma lulik. Depois ita haki’ak fahi haree ita nia oan nia eskola osan la iha karik, kaer ida rua atu ba fa’an”. Nune’e mós nia salienta tan katak”atu haree ba ekonomia uma laran bainhira foos la iha kaer nia oan ba fa’an hodi sosa foos atu bele sustenta ekonomia uma laran ne’e mak ita haki’ak fahi, ita nia moris mak haki’ak fahi oan. Aleinde ne’e mós atu haki’ak fahi bainhira ita hetan lia ruma kona mai ita kaer nia oan ida atu tau iha mesa be ita nia familia ma haan. Nun’e mós lia ne’e kona ita nia familia ruma ita ajuda sira mak kaer   nia oan ida hodi fó   ba ita nia famili tantu lia mate ka lia moris ka feto mane ka ita haki’ak k fahi ne’e. Aleinde ne’e ...
Read more

HAKI'AK KARAU IHA MUNISIPIU BAUCAU

Image
Januario Belo ne’ebé mak haki’ak karau iha Munisipiu Baucau Postu Administrativu Laga,Suku Tequinomata Aldeia Mulia Dadersaan   rai huun mutin Januario sai husi uma ba hasai karau husi fatin ne’ebé mak nia sulan iha luhan. Januario hateten” karau ne’ebé mak ha’u haki’ak ne’e oinsa atu bele ajuda ha’u hodi halai natar nune’e mós ha’u uza ba halo lia ka fa’an atu bele sustenta ekonomia familia uma laran. Januario dehan karaun ne’e ita fa’an depende ba ema ida idak ne’ebe mai hola ne’e maibe laos hola   loron de’it tanba ita here ba kestaun tempu no kestaun ekonomia. Bainhira ema mai hola ha’u nia karau defende ba karau ida nia isin, baibain ha’u fa’an ba $ 500 to’o 1000 dolar amerikanu.
Read more